قصه مرگ كارگران معدن زغال‌سنگ، نقطه پايان ندارد

منبع :  سلامت نیوز دسته بندی : سلامت و تغذیه کد خبر : 16710 3 سال قبل 245
سلامت نیوز: عمق 35 متري، فرو ريختن سقف كارگاه، ريزش بيش از 43 تن آوار سنگ..... نه. احتمال زنده ماندن شان، صفر است. حتي رسيدن به جسدشان، يك معجزه است. به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،اين جملات را يك فعال بازنشسته معدن طزره مي گويد؛ معدني كه ظهر شنبه؛ 11 ارديبهشت ماه ديواره هايش ريخت و دو كارگر استخراج؛ ميلاد روشنايي و سيداصغر افضلي را بلعيد و حالا؛ 5 روز بعد از وقوع اين حادثه تلخ، مسوولان دولتي، تلاشي بيهوده خرج مي كنند كه از پاي كار بودن شان گزارش بدهند در حالي كه خيلي خوب مي دانند اين بار هم، زنده و مرده اي در كار نخواهد بود. سقف به كف رسيد ظهر شنبه؛ همزمان با روز جهاني كارگر، ساعاتي بعد از اغاز شيفت اول كار در تونل 42 معدن طزره، وقتي ميلاد روشنايي و سيداصغر افضلي، مشغول استخراج زغال از ديواره كارگاه بودند، سقف كارگاه ريزش مي كند. خبر به واحد امداد و نجات معدن مي رسد و تيم امداد، روانه معدن مي شود و مسوولان دولتي استان هم در جريان حادثه قرار مي گيرند. از هلال احمر و اورژانس و فرمانداري دامغان هم كارمنداني به منطقه اعزام مي شوند تا براي مركز، گزارش بدهند. از ظهر شنبه تا عصر ديروز، اخبار تداوم عمليات امداد به روزرساني مي شود ولي لابه لاي سطرهاي اين اخبار، هيچ جمله اميدواركننده اي نيست جز آنكه تيم امداد، واگن هاي بيشتري براي تخليه آوار داخل تونل نياز دارد... تمام كارگاه هاي استخراج معدن طزره، تعطيل است. يك پيشكسوت معدن كه در اغلب حوادث معادن زغال سنگ، به عنوان مشاور فني و نيروي عملياتي، به محل وقوع حادثه دعوت مي شده تا امداد و نجات با مدد تجربه و دانش همزمان پيش برود، به من مي گويد كه به دليل نامعلوم، اين بار و براي اولين بار در طول 30 سال همكاري با معدن، او و دوستانش كه عمرشان را در تجزيه لايه هاي معادن زغال صرف كرده اند، از اقدامات امدادي و فني براي اين حادثه، بي خبر مانده اند چون..... كارگران معدن و متخصصان استخراج، از صحبت با رسانه ها منع شده اند چون....... يكي از كارگران معدن، پس از اصرارهاي مكرر من فقط مي گويد كه: معدن، تازه به سودآوري افتاده بود. اقدامات رفاهي شروع شده بود. افزايش دستمزدها، بهبود ايمني، با اين اتفاق، شايد دوباره به جاي اول برگرديم... و گوشي تلفن را قطع مي كند. حتما اين اتفاق نمره منفي دوباره اي در كارنامه شركت زغال سنگ البرز شرقي خواهد بود. همان طور كه خرداد سال 1398 و بعد از ريزش تونل معدن و جان باختن دو كارگر استخراج، رييس كميسيون كارگري استان سمنان، از مسوولان استان خواست كه گزارشي از اين حادثه ارايه شود؛ گزارشي كه هيچ گاه منتشر نشد. شايد به همين دليل است كه مسوولان شركت زغال سنگ البرز شرقي، در گفت وگوهاي تكراري كه ظرف روزهاي گذشته با رسانه هاي دولتي داشته اند، تلاش كرده اند بار مسووليت خود را سبك كنند و تداوم اقدامات امدادي را بازنشر مي دهند اما واقعيت، حرف هاي ديگري دارد؛ واقعيت اين است كه حالا، در همين ساعتي كه اين گزارش را مي خوانيد، ساعت ها از مرگ ميلاد روشنايي و سيد اصغر افضلي گذشته است؛ مرگي تلخ؛ تلخ تر از بوي گند زغال....فعالان قديمي معدن طزره كه حالا يا بازنشسته شده اند، يا به بخشي ديگر از معادن چهارگانه منتقل شده اند، در حرف هايشان هر اميدواري به زنده يابي امدادگران را بيهوده مي دانند چون مختصات فني حادثه، جاي هيچ اميدي باقي نمي گذارد. يكي از پيشكسوتان ايمني معدن طزره، مختصات كارگاه استخراج حادثه ديده را كنار تجربيات فني و دانش معدن شناسي مي گذارد و بعد از تجميع محاسباتش، به من مي گويد: لايه زغال مثل يك مكعب مستطيل و داراي طول و عرض و ارتفاع و عمق است. كارگر معدن، اين مكعب مستطيل را استخراج مي كند. در زمان استخراج، فاصله بين سقف و كف اين مكعب مستطيل، با پيكور (مته هاي صنعتي) تراشيده مي شود. همزمان، براي جلوگيري از ريزش سقف بالاي سر لايه ها، فضاي خالي شده بين سقف و كف بايد با الوارهاي چوب پر شود. لايه در حال برداشت در تونل 42، حدود 50 متر طول و يك متر ارتفاع و 12 متر عرض داشته. با برداشت اولين برش استخراج، هنوز سقف محكم بوده ولي معمولا، سقف كارگاه، از عقب به سمت برش نشست و ريزش مي كند تا در نهايت، ريزش كند و به كف بچسبد و به ازاي ضخامت هر لايه اي كه در فاصله سقف و كف، برداشت مي شود، 3 الي 5 برابر، فشار و وزن از سطوح بالاتر ايجاد مي شود. بنابراين، اگر ضخامت اولين لايه اي كه برداشت شده، يك متر بوده، حدود 5 متر فشار از سطوح بالاتر، توليد شده. بنا به اعلام مسوولان شركت، كارگران، 13 متر زغال استخراج كرده اند و 35 متر پيشروي در طول كارگاه داشته اند. معمولا نزديك جبهه كار، يك رديف چوب كمكي موسوم به جرز كار گذاشته مي شود كه اين منطقه، به عنوان منطقه امن، بايد تخليه و ممنوع از تردد باشد. وقتي سقف به وضعيت ريزش مي رسد، گرد و خاك منتشر مي شود و صداهايي مثل رعد و برق در داخل لايه ها توليد مي شود كه استاد كار، با مشاهده اين علايم، بايد خطر را بفهمد و بداند كه كارگاه، به مرحله تخريب رسيده و به اصطلاح، بلوك اول، تخريب شده و بايد بلافاصله كارگران را از كارگاه خارج كند چون حتما بعد از دو يا سه شيفت كار، كل سقف ريزش مي كند و روي كف مي نشيند و در اين تخريب هم، هيچ كس زنده نخواهد ماند. اين پيشكسوت معدن طزره، با ابراز تاسف از بي نتيجه بودن اقدامات امدادي و آوار برداري كه به اميد واهي زنده يابي كارگران محبوس از كارگاه معدن طزره در حال انجام است، مي گويد: نه تنها احتمال زنده ماندن اين كارگران، صفر است، چون كل سقف، روي كف، خوابيده، تا انتهاي سينه كار، لايه هاي زغال بوده ولي كارگران، زير زغال دفن نشده اند چون آواري كه ريزش كرده، زغال نيست بلكه تناژ سنگ است و در واقع، تا سقف كوه ريزش كرده و به كف چسبيده و با محاسبه عمق و ارتفاع و عرض و طول لايه در حال استخراج، مي توان گفت كه وزن آوار، بيش از 43 تن بوده است. حتي با فرض خوش بينانه زنده بودن كارگران در همان روز اول حادثه، با گذشت 4 روز، هر حفره هوايي كه باز بوده هم تا حالا مسدود شده چون ريزش ها ادامه دارد. بعيد مي دانم كه از اين آوار حتي بتوانند جنازه اي بيرون بياورند چون حجم آوار در حدي سنگين است كه اصلا جنازه اي وجود نخواهد داشت مگر اينكه به صورت روباز، كارگاه را بشكافند تا شايد به جنازه ها برسند.وگرنه، هرگونه عمليات براي خارج كردن جنازه، بي معناست چون صرف تخليه آوار براي رسيدن به جنازه ها كفايت نمي كند بلكه بايد اطراف آوار هم خالي شود. اين پيشكسوت ايمني معادن زغال سنگ، به خاطره اي از حوادث معدن طزره اشاره مي كند؛ خاطره اي كه تاكيد مجددي است بر اينكه ميلاد روشنايي و سيداصغر افضلي براي هميشه از دست رفته اند: مهندس استخراج، صبح كه كارگران را در افق ها تقسيم مي كند، مي داند كه كدام كارگر در كدام پله، مشغول به كار است. چند سال قبل، وقتي سقف يكي از كارگاه هاي معدن ريزش كرد، با حجم آواري غير قابل تخمين مواجه شديم و تنها راه موثر، اين بود كه مثل كانال كولر، نقب زديم و از دل توده زغال، به عمق ريزش رسيديم و در آن عمق، موفق شديم پاي جنازه را ببينيم و بدنش را از زير آوار خارج كنيم. دسترسي به آن جنازه، يك معجزه بود، ولي معجزه تكرار نمي شود. ساعت 7 عصر ديروز، 80 ساعت از وقوع حادثه ريزش كارگاه معدن طزره گذشته بود. مجتبي خالدي؛ سخنگوي اورژانس كشور، بعد از كسب آخرين خبر از تكنيسين اورژانس مستقر پاي ورودي معدن طزره، در يك پيامك براي من نوشت: پس از 80 ساعت، وضعيت، همان طور است. همان طور بعد از اخباري كه از عصر روز شنبه 11 ارديبهشت ماه منتشر شده، يك معناي ساده دارد؛ نه جنازه اي پيدا شده، نه موفقيتي براي رسيدن به كارگران محبوس به دست آمده، نه صدايي، نه علامتي، هيچ، هيچ نشانه اي كه اميد به زنده بودن ميلاد روشنايي و سيد اصغر افضلي را تقويت كند، وجود ندارد. مظفر محمدخاني؛ مدير جمعيت هلال احمر استان سمنان، در جواب سوالم، درجات مرگ تدريجي معدنچيان محبوس را اين طور توصيف مي كند: يك انسان، اگر 3 دقيقه از اكسيژن محروم بماند، سه روز آب نخورد، سه هفته غذا نخورد، مي ميرد. اما، هيچ كس نمي داند اين كارگران در چه شرايطي هستند؛ آيا زير آوار مانده اند يا در جان پناه هستند؟ احتمال هر فرضي درباره زنده بودن يا مرگ آنها، يك در هزار است. سال 1393، روزنامه اعتماد به مناسبت فرا رسيدن روز جهاني كارگر، گزارشي از احوال و كار كارگران معدن زغال سنگ طزره منتشر كرد. براي تهيه اين گزارش مصور، داخل معدن طزره رفتيم؛ تا عمق 240 متري زمين، داخل تونل ها، داخل كارگاه ها؛ تونل ها، هرچه پايين تر و پايين تر مي رفتي، تاريك تر و سردتر و باريك تر مي شد. كارگاه، حفره هاي باريكي بود در درازاي تونل ها و در سرازيري يا سربالايي شيب كوه. عمق كارگاه، معادل محيط بدن يك نفر بود. كارگر استخراج، بايد خود را مماس با ديواره زغال در كارگاه بالا مي كشيد و به اصطلاح، افق بالا را استخراج مي كرد يا در چاه هاي تك نفره، به كمك الوارهاي پرچ شده به ديوار تكيه گاه، آويزان مي ماند و با مته هاي 10 كيلويي و 15 كيلويي، لايه زغال را از ديواره جدا مي كرد. هر دو؛ كارگر استخراج افق بالا يا افق پايين، به معاوضه مرگ و زندگي مي آمدند در هر نوبت كاري. وقتي از سرِ حفره افق بالا، به انتها نگاه كردم و هيچ نوري نديدم و گرده زغال فقط بر سرم مي باريد، وقتي روي برش هاي چوبي افق پايين، آويزان مانده بودم و نمي توانستم وزن بدنم را از آن سراشيبي منتهي به ده ها تن خاك زغال، بالا بكشم، اين معاوضه مرگ و زندگي را ملموس تر از دم و بازدمي كه الان دارم لمس كردم، ترسيدم. خيلي ترسيدم. ولي آن ده ها كارگري كه با ما حرف زدند و جلوي دوربين دانيال شايگان؛ عكاس ايستادند و تن هاي استخواني و صورت هاي سياه و دست هاي پينه بسته شان را شستند، تعريف ترس را از ياد برده بودند چون بايد به ضرورت نان فكر مي كردند. حالا، 7 سال بعد، يكي از همان ده ها كارگر كه در اتاقك چوبي محل استراحت كارگران؛ بيرون از معدن، كنار ما نشست و از كتري دوده زغال بسته، براي مان چاي ريخت و حرف زديم و از آتش روشن در پيت حلبي وسط اتاقك، دست و صورت زغالي مان را گرم كرديم، پاي تلفن، مي توانم تصور كنم كه همين طور كه گوشي تلفن در دست دارد و سوالات من را مي شنود، دوباره، چشم هايش خيس مي شود از اينكه باز هم.... باز هم و باز هم....... قصه مرگ كارگران معدن زغال سنگ، نقطه پايان ندارد . يك درصد، خدا كند كه يك درصد زنده باشند. يك درصد خدا كند فرصت فرار داشته باشند. اگر خودشان را به جان پناه رسانده باشند، تا 21 روز هم زنده مي مانند چون آنجا هوا هست. اگر زير آوار له نشده بانشد، اگر به جان پناه رسيده باشند، زنده مي مانند. فقط يك درصد.....
مشاهده این خبر در سایت مرجع