همیشه برای اسمبل کردن یک PC، انتخاب یک مادربرد اولین و مهم‌ترین قدم به حساب می‌آید. این انتخاب تا جایی اهمیت دارد که می‌تواند منجر به برخی محدودیت‌ها در انتخاب پردازنده مرکزی، پردازنده گرافیکی، حافظه‌های رم و سایر موارد شود. بنابراین باید در هنگام انتخاب مادربرد، دو چندان دقت کرد. مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت را می‌توان در دسته سخت افزارهای رده بالا قرار داد، حتی با وجود اینکه این برد برای پشتیبانی از حافظه‌های DDR4 طراحی شده است، اما هیچ چیزی برای تشکیل گروهی از سخت افزارهای قدرتمند کم ندارد. در ادامه این مقاله نگاهی کامل به مشخصات این مادربرد خواهیم داشت.
- نگاهی به قابلیت‌ها و امکانات مادربرد B760M H گیگابایت
خوب، بهتر است قبل از آنکه به بیان جزییات مربوط به مادربرد Z790 S WIFI DDR4 بپردازیم، نگاهی جامع به مشخصات فنی این برد داشته باشیم. معمولا این موارد شامل کلیدی‌ترین مشخصات هر مادربرد می‌شود که می‌تواند در انتخاب مصرف کننده بسیار تاثیر گذار باشد:
ویژگی‌های برجسته مادربرد Z790 S WIFI DDR4:
- پشتیبانی از پردازنده‌های اینتل Intel® Core نسل 14th/13th/12th
- عملکردی عالی با راه‌حل VRM دیجیتال فازهای هیبریدی 8+1+1
- حافظه دو کانال DDR4: پشتیبانی از 4 ماژول حافظه DIMMs XMP
- پشتیبانی از روش‌های ذخیره‌سازی نسل بعدی: 3 عدد کانکتور M.2 و 4 عدد کانکتور SATA 6Gb/s
- طراحی پیشرفته حرارتی و محافظ حرارتی M.2: برای اطمینان از پایداری برق VRM و عملکرد SSD M.2
- ویژگی EZ-Latch برای اسلات PCIe 4.0 جهت اتصال و انفصال
- راه‌حل‌های شبکه سریع باسیم و بی‌سیم: 2.5GbE LAN و Wi-Fi 802.11ac
- اتصالات گسترده: USB-C جلو 10 گیگابیت بر ثانیه، DP، HDMI
- سیستم Smart Fan 6 دارای چندین سنسور دما، هدرهای فن هیبریدی با FAN STOP
- Q-Flash Plus با قابلیت به روزرسانی بایوس بدون نصب CPU، حافظه و کارت گرافیک
تراشه اینتل Z790 و سوکت LGA1700 برای دسترسی به گروه متنوعی از پردزانده‌های مرکزی
تراشه اصلی هر مادربرد را می‌توان به نوعی تعیین کننده نژاد آن برد در نظر گرفت، که در این مورد ما چیپست Intel Z790 Express را خواهیم داشت. این تراشه را می‌توان یک نمونه رده بالا در نظر گرفت که به کاربران قابلیت‌ها و توان بالایی را برای مانور بر روی سایر سخت افزارها می‌دهد. به لطف وجود این تراشه در کنار سوکت LGA1700 socket کاربران می‌توانند انتخاب‌های متنوعی از پردازنده‌های مرکزی را داشته باشند، که از Pentium Gold و Celeron تا سری Intel Core در نسل‌های 12، 13 و 14 را شامل می‌شود. البته همیشه باید به این موضوع دقت داشته باشید که پردازنده مرکزی شما می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روی سایر قابلیت‌های این مادربرد بگذارد.
از نظر ابعاد و اندازه، مادربرد Z790 S WIFI DDR4 در دسته‌ی فرم فاکتور ATX قرار می‌گیرد که یعنی ابعاد آن معادل 30.5 در 24.4 سانتیمتر است. ابعاد هر مادربرد می‌تواند بسیار مهم و ثاثیر گذار باشد، از یک طرف باید دقت داشته باشید با انتخاب این مادربرد باید از کیس‌های بزرگ نیز استفاده کنید، اما از سوی دیگر همین بزرگ بودن مادربرد باعث در اختیار داشتن تعداد نسبتا بالایی از درگاه‌های اتصال خواهد شد، که کار شما را برای گسترش و ارتقا سیتسم بسیار ساده‌تر می‌کند.
یک مادربرد برای آنهایی که به دنبال استفاده از حافظه‌های DDR4 هستند
اما می‌رسیم به بخش بررسی حافظه‌های رم قابل پشتیبانی، بدون شک مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت، در دسته بردهای رده بالا قرار می‌گیرد، اما همان طور که از نام آن کاملا مشخص است، در اینجا خبری از حافظه‌های رم DDR5 نیست. البته با توجه به اینکه این مادربر قابلیت میزبانی از ماژول‌های DDR4 5333 با قابیت اورکلاک آن هم در چهار اسلات که نهایت ظرفیت آن را به 128 گیگابایت می‌رساند، نمی‌توان از آن به عنوان یک ضعف یاد کرد. ضمن اینکه ماژول‌های حافظه رم DDR4 علاوه بر قیمت مناسب‌تر از پختگی بیشتری نسبت به نسل جدید خود برخوردار هستند. به هر حال اگر به دنبال یک سیستم با حافظه‌های رم DDR5 هستید، این مادربرد گزینه مناسبی برای شما نخواهد بود.
به صورت کلی مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت، از ماژول‌های نام برده شده در پایین پشتیبانی خواهد کرد. البته باید دقت داشته باشید که پردازنده مرکزی مورد استفاده و پیکربندی حافظه می‌تواند بر نوع حافظه پشتیبانی شده، سرعت و تعداد ماژول‌های DRAM تأثیر بگذارد، که برای اطلاع دقیق باید به فهرست پشتیبانی حافظه مراجعه کرد:
- DDR4 5333(O.C.)/ DDR4 5133(O.C.)/ DDR4 5000(O.C.)/ 4933(O.C.)/ 4800(O.C.)/ 4700(O.C.)/ 4600(O.C.)/ 4500(O.C.)/ 4400(O.C.)/ 4300(O.C.)/ 4266(O.C.) / 4133(O.C.)/ 4000(O.C.)/ 3866(O.C.)/ 3800(O.C.)/ 3733(O.C.)/ 3666(O.C.)/ 3600(O.C.)/ 3466(O.C.)/ 3400(O.C.)/ 3333(O.C.)/ 3200/ 3000/ 2933/ 2666/ 2400/ 2133 MT/s
این مادربرد امکان پشتیبانی از ماژول‌های حافظه ECC Un-buffered DIMM 1Rx8/2Rx8 را نیز فراهم می‌کند که البته در حالت غیر ECC کار خواهند کرد. پشتیبانی از ماژول‌های حافظه DIMM 1Rx8/2Rx8/1Rx16 نیز بدون بافر ECC ممکن است و در نهایت پشتیبانی کاملی از ماژول‌های حافظه Extreme Memory Profile (XMP) انجام می‌شود.
گرافیک آنبرد برای راه اندازی بدون نیاز به کارت گرافیک گسسته
یکی از ویژگی‌های کاربردی در مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت وجود گرافیک آنبرد بر روی آن است، که به کاربر این اجازه را می‌دهد بدون نیاز به کارت گرافیک سیستم را راه‌اندازی و از آن استفاده کند. گیگابایت برای این بخش از تراشه Intel HD Graphics استفاده کرده است که می‌تواند یک خروجی DisplayPort با وضوح 4096×2304@60 Hz و یک خروجی HDMI با حداکثر رزولوشن 4096×2160@60 Hz را در اختیار کاربر قرار دهد. در این مورد هم باید دقت داشته باشید که مشخصات گرافیکی بسته به پشتیبانی CPU می‌تواند کاملا متفاوت باشد، زیرا این گرافیک داخلی توان اصلی خود را از پردازنده مرکزی به دست می‌آورد.
یکی از مهم‌ترین خروجی‌هایی که بر روی مادربرد وجود دارد، خروجی صدا است. گیگابایت برای بخش صدا از تراشه Realtek® Audio CODEC استفاده کرده است که یک تراشه مناسب برای تولید صدای باکیفیت به حساب می‌آید. از همین رو علاوه بر 6 جک 3.5 میلیمتری ورودی و خروجی صدا، امکان پشتیبانی از خروجی صدای S/PDIF برای انتقال صوت با کمترین میزان نویز و تلفات وجود دارد. این تراشه می‌تواند صدا را در سه حالت 2، 4، 5.1 و 7.1 کانال عرضه کند. البته برای دستیابی به صدای 7.1 کانال، باید به تنظیمات صدا و نرم افزار صوتی دسترسی پیدا کنید.
از دیگر امکانات مورد نیاز در هر سیستم، راه‌حل‌های متنوع برای اتصال به شبکه است، که خوشبختانه هر دو مسیر باسیم (LAN) و بدون سیم (WIFI – BLUETOOTH) در این مادربرد در دسترس است. گیگابایت برای بخش شبکه باسیم، از تراشه Realtek 2.5GbE LAN استفاده کرده است که توان انتقال داده با سرعت‌های (2.5 گیگابیت در ثانیه / 1 گیگابیت در ثانیه / 100 مگابیت در ثانیه) را ممکن می‌کند.
در بخش ارتباط بی‌سیم نیز هر دو راه حل WIFI و BLUETOOTH در کنار یکدیگر وجود دارند، که کاربر را از هرگونه دانگل اضافه‌ای بی‌نیاز می‌کند. در این بخش از تراشه Intel Wireless-AC 9560 (PCB rev. 1.0) استفاده شده است که نتیجه آن وجود WIFI 802.11a, b, g, n, ac با امکان پشتیبانی از دو باند 2.4/5 گیگاهرتز است. همچنین وجود بلوتوث 5.1 باعث ایجاد ارتباط راحت‌تر و پایدارتری بین سیستم با سایر دستگاه‌ها می‌شود.
بخش بعدی تعداد و نوع اسلات‌های توسعه یا Expansion Slots در این برد است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که نقش مستقیمی در امکان ارتقا و گسترش سیستم بازی خواهد کرد. در این مادربرد نیز دو مدل اسلات وجود دارد، اسلات‌هایی که به صورت مستقیم با پردازنده مرکزی در ارتباط هستند و اسلاتی که از تراشه مادربرد قدرت می‌گیرد. اسلات‌های موجود بر روی این مادربرد به شرح زیر هستند:
اسلات مرتبط با پردازنده مرکزی:
1 عدد اسلات PCI Express x16، با امکان پشتیبانی از PCIe 4.0 و اجرا در x16 (PCIEX16)
اسلات مرتبط با تراشه مادربرد:
2 اسلات PCI Express x16، با امکان پشتیبانی از PCIe 3.0 و اجرا در x1 (PCIEX1_1، PCIEX1_2)
اما از دیگر ویژگی‌های PC، تنوع و تعداد بالای راه‌حل‌های ذخیره سازی اطلاعات است که معمولا شامل تمام روش‌های دخیره‌سازی اطلاعات از هارددیسک‌ها گرفته تا حافظه‌های M.2 نسل جدید می‌شود. طبیعتا این مادربرد هم در این زمینه شرایط خوبی دارد و کاربر می‌تواند بدون نگرانی از محدودیت فضای ذخیره سازی و با توجه به بودجه خود تا چندین ترابایت به فضای ذخیره سازی خود اضافه کند. در اینجا نیز یکی از رابط‌های ذخیره سازی به صورت مستقیم با خود پردازنده مرکزی در ارتباط است و باقی موارد قدرتشان را از تراشه مادربرد می‌گیرند:
رابط ذخیره سازی مرتبط با پردازنده مرکزی:
- 1 عدد کانکتور M.2 (سوکت 3، کلید M، نوع 22110/2280 PCIe 4.0 x4/x2 پشتیبانی از SSD)
رابط ذخیره سازی مرتبط با تراشه مادربرد:
- 2 عدد کانکتور M.2 (سوکت 3، کلید M، نوع 22110/2280 PCIe 4.0 x4/x2 پشتیبانی از SSD) (M2P_SB، M2M_SB)
- 4 عدد کانکتور SATA 6Gb/s
بر عکس زمانی که قصد داریم از یک لپ تاپ برای کارهای روزمره خود استفاده کنیم، زمان استفاده از یک PC تنها چیزی که اصلا نگران آن نخواهیم بود، تعداد پورت‌های USB و تنوع آنها است. مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت نیز می‌تواند تا 15 پورت متنوع USB را در اختیار کاربر خود قرار دهد. البته این پورت‌های در مکان‌های مختلفی قرار می‌گیرند که به شرح زیر است:
چیپست:
- 1 عدد پورت USB Type-C port با پشتیبانی از USB 3.2 Gen 2، در دسترس از طریق داخلی
- 1 عدد پورت USB 3.2 Gen 2 Type-A (قرمز) در پنل پشتی
- 4 عدد پورت USB 3.2 Gen 1 (2 پورت در پنل پشتی، 2 پورت در دسترس از طریق هدر USB داخلی)
- 1 عدد پورت USB 2.0/1.1 در پنل پشتی
چیپست + 2 هاب USB 2.0:
- 8 عدد USB 2.0/1.1 (4 پورت در پنل پشتی، 4 پورت در دسترس از طریق هدرهای USB داخلی)
حالا بیایید نگاهی به اتصالات ورودی/خروجی داخلی موجود بر روی مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت بیاندازیم که لیست بلند را تشکیل می‌دهند و می‌توانند تمام نیازهای کاربر را به راحتی برطرف کنند:
- 1 عدد کانکتور برق اصلی ATX 24 پین
- 1 عدد کانکتور 8 پین برق 12 ولت
- 1 عدد هدر فن CPU
- 1 عدد فن CPU / هدر پمپ خنک کننده آب
- 3 عدد هدر فن سیستم
- 1 عدد فن سیستم / هدر پمپ خنک کننده آب
- 2 عدد هدر نوار LED آدرس پذیر
- 2 عدد هدر نوار LED RGB
- 3 عدد کانکتور M.2 سوکت 3 کانکتور
- 4 عدد کانکتور SATA 6Gb/s
- 1 عدد هدر پانل جلویی
- 1 عدد هدر صوتی پانل جلویی
- 1 عدد هدر S/PDIF Out
- 1 عدد هدر USB Type-C با امکان پشتیبانی از USB 3.2 Gen 2
- 1 عدد هدر USB 3.2 Gen 1
- 2 عدد هدر USB 2.0/1.1
- 1 عدد سرصفحه ماژول Trusted Platform (فقط برای ماژول GC-TPM2.0 SPI/GC-TPM2.0 SPI 2.0/GC-TPM2.0 SPI V2)
- 1 عدد هدر پورت سریال
- 1 عدد دکمه Q-Flash Plus
- 1 عدد دکمه تنظیم مجدد
- 1 عدد جامپر تنظیم مجدد
- 1 عدد جامپر پاک کننده CMOS
در پنل پشتی نیز پورت‌های مورد نیاز و ضروری در دسترس قرار دارند که تقریبا می‌توانند نیازهای اصلی هر کاربری را برطرف کنند. این درگاه‌های اصلی شامل مورد زیر است:
- 1 عدد پورت USB 3.2 Gen 2 Type-A (قرمز)
- 2 عدد پورت USB 3.2 Gen 1
- 5 عدد پورت USB 2.0/1.1
- 2 عدد کانکتور آنتن SMA (2T2R)
- 1 عدد DisplayPort
- 1 عدد پورت HDMI
- 1 عدد پورت RJ-45
- 6 عدد جک صدا
مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت نیز مانند دیگر بردهای گیگابایت از ویژگی H/W Monitoring یا امکان نظارت و کنترل فاکتورهای اساسی بهره‌مند است، این ویژگی با نظارت بر ولتاژ، دما و وضعیت فن‌ها و پمپ خنک کننده نقش بسیار مهمی را در جلوگیری از بروز مشکلات سخت افزاری مختلف ایفا خواهد کرد. این پارامترهای مورد نظارت شامل موارد زیر هستند:
- تشخیص ولتاژ
- تشخیص دما
- تشخیص سرعت فن
- تشخیص سرعت جریان خنک کننده آب
- هشدار خرابی فن
- کنترل سرعت فن
*پشتیبانی از عملکرد کنترل سرعت فن (پمپ) به فن (پمپ) استفاده شده بستگی دارد.
از دیگر ویژگی‌های مادربرد Z790 S WIFI DDR4 گیگابایت نیز می‌توان به پشتیبانی از GIGABYTE Control Center (GCC)، Q-Flash، Q-Flash Plus و همچنین Smart Backup اشاره کرد. ضمن اینکه نرم افزارهای Norton Internet Security (نسخه ویژه تولید کننده) و نرم افزار مدیریت پهنای باند LAN به صورت پیش فرض با این مادربرد عرضه می‌شوند. این مادربرد برای اجرای سیستم عامل‌های Windows 10 64-bit و Windows 11 64-bit بهینه‌سازی شده است.
نگاهی به سایر مادربردهای گیگابایت:
- نگاهی به قابلیت‌ها و امکانات مادربرد B760M H گیگابایت
- نگاهی به امکانات و قابلیت‌های مادربرد Z790 D AX گیگابایت
- مادربرد B650 EAGLE AX گیگابایت – مجموعه‌ای کامل از امکانات
- نگاهی به مادربرد Z790 EAGLE AX گیگابایت؛ عملکرد پایدار تا بی‌نهایت