ارزیابی و رتبه بندی استان های کشور برای گردشگری پرندگان در مقصدهای تالابی

ایران به لحاظ تعداد کل گونه‌ها و گونه‌های اندمیک با برخی کشورها قابل مقایسه نیست، لیکن تنوع بومگانی ایران متاثر از سه منطقه زیست جغرافیایی کلان جهان (پالئارکتیک، آفریکن و اورینتال)، می‌تواند جاذبه در تمام فصول برای پرنده‌نگرهایی از قاره‌ها و کشورهای متفاوت فراهم آورد. بیشترین گونه‌ها را در ایران پرندگان متکی به تالاب‌ها تشکیل می‌دهند و توسعه گردشگری پرندگان همسو با اهداف توسعه پایدار می‌تواند بر حفاظت از تالاب‌ها و درآمدزایی برای جوامع محلی نیز مؤثر باشد. وجود 41 نوع از 42 نوع تالاب مشخص‌شده کنوانسیون رامسر، وجود تعداد 105 مکان مهم پرندگان (Important Bird Area) از تعداد 391 مکان خاورمیانه و 555 گونه‌ متنوع ایران نشان از وجود ظرفیت توسعه این نوع گردشگری دارد. هدف از این پژوهش، ظرفیت‌سنجی گردشگری پرندگان در محدوده جغرافیایی کشور ایران با استخراج عوامل متعدد مؤثر در انتخاب مقصد گردشگری پرندگان، امتیازدهی، ارزیابی و تولید نقشه‌های پهنه‌بندی‌شده‌ بوده‌است. وزن‌دهی معیارهای انتخاب مقصد، با روش سوآرا و رتبه‌بندی مقاصد با روش تاپسیس انجام شده‌است. در عامل «اهمیت گونه‌ای»، استان‌های گلستان، گیلان و مازندران، سیستان و بلوچستان، فارس، هرمزگان و خوزستان، عامل «تنوع گونه‌ای»، استان‌های خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، فارس، مازندران، گلستان و تهران، عامل «دسترسی به زیستگاه‌های تالابی»، استان‌های آذربایجان غربی و هرمزگان، عامل «اهمیت دسترسی به راهنماهای محلی پرنده‌نگری»، استان‌های تهران، کردستان، آذربایجان غربی و بوشهر و در مجموع «کل عوامل مؤثر در انتخاب مقصد»، استان‌های آذربایجان غربی و هرمزگان رتبه‌های برتر بودند.