جواهرات ملی ایران طی سالیان طولانی و بهتر است بگوییم قرن‌ها از دوران‌های مختلف مجموعه‌ای دیدنی فراهم کرده‌اند. این جواهرات در موزه جواهرات ملی ایران جمع‌آوری شده و قابل مشاهده‌اند. برخی از این جواهرات از رویدادهای مهم تاریخی می‌گویند و همگی حامل اطلاعات ارزشمند و جذابی از تاریخ و فرهنگ ایران هستند. در این مقاله، نگاهی به جذاب‌ترین جواهرات سلطنتی ایران خواهیم داشت. با ما همراه هستید؟
تاج فرح پهلوی
فرح پهلوی نخستین زنی است که در طی مراسم تاجگذاری صاحب تاج شده و این تاج هم از جواهرات بسیار ارزشمند ایرانی به شمار می‌رود. تاج مذکور با دقت و ظرافت بسیار زیادی ساخته شده است. تعدادی از جواهرسازان خبره فرانسوی در طراحی و ساخت این تاج نقش داشته‌اند. وزن آن به حدود ۲ کیلوگرم می‌رسد و در ساختارش از طلای سفید، زمرد سبز، الماس و مروارید استفاده شده است. در این تاج، یاقوت و انواع دیگری از سنگ‌های ارزشمند هم وجود دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، تیم سازنده این تاج از برند معروف «ون‌کلیف و آرپلز» بودند. از آنجایی که امکان خروج این جواهرات از کشور وجود نداشت، سازندگان فرانسوی برای تهیه آن به ایران آمده بودند.
الماس دریای نور نادرشاه
یکی از بزرگ‌ترین الماس‌های تراش‌خورده دنیا، همین الماس دریای نور است که در سمت راست تصویر بالا مشاهده می‌کنید. این الماس صورتی در حال حاضر متعلق به بانک مرکزی ایران است و در زمان نادرشاه افشار از کشور هند به عنوان غنیمت به ایران آورده شده است. الماسی به این رنگ در سطح دنیا بسیار اندک است. این جواهر ارزشمند از نایاب‌ترین و خاص‌ترین‌ها در دنیای جواهرات در سراسر دنیا است.
تاج محمدرضا پهلوی
محمدرضا شاه پهلوی در زمان نشستن بر تخت پادشاهی، فرصت کافی برای تاجگذاری نداشت. او که در حوالی ۲۲ سالگی و پس از تبعید رضاخان به جزیره موریس به تخت نشسته بود، فرصتی برای برگزاری مراسم باشکوه و تاجگذاری نداشت. از همین روی، چندین سال بعد از حکومت، تصمیم به برگزاری مراسم تاجگذاری کرد و در طی آن رویداد، تاج باشکوه رضاخان را هم بر سر خود گذاشت. این تاج ترکیبی از مخمل، طلا و نقره را در ساختار خود داشت. شمایل تاج مشابه مواردی بود که پادشاهان ساسانی استفاده می‌کردند. در واقع، ترکیب تاج بی‌شباهت به دوران پس از اسلام و دوره‌هایی مانند صفویه و قاجار یا افشاریه بود. در تاج محمدرضا پهلوی از الماس، زمرد، یاقوت و مروارید استفاده شده بود.
کمربند زرین ناصرالدین‌شاه
این کمربند به دستور ناصرالدین‌شاه ساخته شده است و قدمتش به دوران قاجار می‌رسد. در تصویر بالا یکی از باارزش‌ترین جواهرات سلطنتی ایرانی را مشاهده می‌کنید که در ترکیبش از زمرد استفاده شده و الماس‌های برلیان هم در اطراف زمرد بی‌نظیر موجود در کمربند کار شده‌اند. الماس فلامک هم در کمربند ناصرالدین‌شاه دیده می‌شود. طول بند زربفت این جواهر در حدود ۱۲۰ سانتی‌متر و در حوالی سال ۱۸۵۰ میلادی ساخته شده است.
نیم‌تاج فاطمه پهلوی
فاطمه پهلوی دهمین فرزند رضاخان بود. او که مادری از تبار قاجار داشت، از چهره‌های جنجالی خانواده پهلوی به شمار می‌رفت چون با مردی آمریکایی ازدواج کرد. ازدواج مسلمان و غیرمسلمان از موضوعات بسیار پرحاشیه زندگی او بود. در واقع، او با ازدواج با فردی غیرایرانی و غیرمسلمان مرتکب خطاهایی شده بود که ورودش به ایران با دستگیری‌اش مصادف می‌شد. از زندگی او که بگذریم، باید به نیم‌تاج معروف او اشاره کنیم که یکی از زیباترین جواهرات سلطنتی ایرانی است و مانند بسیاری از جواهرات شاهانه از زمرد سبز در ترکیبش استفاده شده است. ظرافت، ترکیب رنگ و ارزش مادی این نیم‌تاج هم بسیار زیاد است.
شنل فرح پهلوی
شنل فرح هم یکی از جذاب‌ترین مواردی است که می‌توانیم در این فهرست قرار بدهیم. این شنل که در روز تاجگذاری مورد استفاده قرار گرفت، کاری از برند مشهور دیور بود. روی ردای فرح، پر بود از جواهرات قیمتی و سنگ‌هایی که ارزشی به‌شدت زیاد داشتند. جنس پارچه شنل هم از مخمل سبز بود و با یاقوت‌ها و الماس‌ها تزئین شده بود. این شنل هم در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می‌شود.
تاج کیانی
این تاج هم از ارزشمندترین جواهرات پادشاهی ایرانی است که به دستور فتحعلی‌شاه قاجار طراحی و ساخته شده است. شاهان قاجاری از این تاج استفاده می‌کرده‌اند و در آن الماس، زمرد، یاقوت و مروارید به کار رفته است. در زمان حکومت ناصرالدین‌شاه تغییراتی در این تاج صورت گرفت. به عبارت دقیق‌تر، زمرد و الماس‌های جدیدی به دستور ناصرالدین‌شاه به این تاج اضافه شد. تاج کیانی در دوران پهلوی مورد استفاده قرار نگرفت. رضاخان حاضر نبود که از این تاج که متعلق به قاجاریان بوده، برای پادشاهی استفاده کند. از همین روی، دستور طراحی و ساخت تاجی تازه متعلق به پهلوی‌ها را داده بود. در دوران ساسانی و قاجار جواهرسازی رونق زیادی داشت. در دوران ساسانیان این صنعت بسیار رو به رشد بود و قاجاری‌ها هم از جواهرسازی استقبال زیادی می‌کردند. پادشاهان این دوره در سفرهای اروپایی خود با تازه‌های این صنعت هم آشنا می‌شدند و تکه‌هایی از جواهرات ارزشمند را وارد کشور می‌کردند.
گردنبند فرح پهلوی
گردنبندی که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید هم متعلق به فرح پهلوی است. او از اشخاصی بود که از جواهرات بسیار باکیفیت و البته زیبایی استفاده می‌کرد. جواهرات و اکسسوری‌های مورداستفاده فرح همگی زیبا و خاص هستند و با بهره‌مندی از عناصر طراحی سلطنتی، درخشش و جلوه زیادی دارند. این گردنبند هم از رنگ سبز سلطنتی در ساختارش بهره برده و بسیار ارزشمند است. در دوران پهلوی، از حضور طراحان برتر دنیا برای طراحی و ساخت جواهرات سلطنتی استفاده می‌شد. شماری از بهترین برندهای دنیا در این زمینه در خدمت پهلوی‌ها بودند و آثار ارزشمند و زیبایی هم به جای گذاشته‌اند که در موزه ملی جواهرات قابل مشاهده‌اند.
در آخر
مقوله جواهرات سلطنتی بسیار جذاب و البته پیچیده است. برخی از عناصر موجود از گذشته‌ها به سفارش خود پادشاهان قدیمی ایران تولید شده‌اند. برخی هم به عنوان غنیمت‌های جنگی وارد کشور شده‌اند. نگهداری و پاسداری از این جواهرات هم ارزش مادی دارد و هم گویای نکات بسیار جالبی از گذشته کشور است. تاریخ و فرهنگ در این جواهرات منعکس می‌شود و راویان گرانقیمت و خوش‌صورتی از گذشته‌ها هستند. از میان جواهراتی که معرفی کردیم، کدام را بیشتر دوست داشتید؟ کدام زیباتر و تحیربرانگیزتر است؟
