پهنه‌بندی حفاظتی - گردشگری و برآورد ظرفیت برد بوم گردشگری منطقه حفاظت‌شده جنگلی هلن، استان چهارمحال و بختیاری

چکیده استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن تنوع شکل زمین، اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و جانوری، جاذبه‌های فراوان گردشگری طبیعی را عرضه می‌نماید و مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان نماینده این جاذبه‌های گردشگری طبیعی مطرح هستند. اما این مناطق علاوه بر گردشگری دارای هدف مهم‌تر حفظ تنوع زیستی نیز هستند و تحقق توأم اهداف حفاظتی و گردشگری در این مناطق مستلزم تهیه نقشه ناحیه بندی است. همچنین هر منطقه حفاظت‌شده با توجه به ویژگی‌های طبیعی خود، توانایی محدودی در جذب گردشگر دارد که این محدودیت‌ها را غالباً با مفهوم ظرفیت برد بیان می‌کنند. انواع ظرفیت برد شامل فیزیکی، واقعی یا اکولوژیک و مؤثر یا مدیریتی می‌باشد. منطقه حفاظت‌شده جنگلی هلن با وسعت 40231 هکتار به‌عنوان یکی از این مناطق دارای جاذبه‌های گردشگری متعدد شامل چشم‌اندازهای جنگلی، رودخانه‌ها، آبشارها و چشمه‌های فراوان است که بهره‌وری صحیح از آنها نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت می‌باشد. در این مطالعه، پس از شناسایی منابع اکولوژیک، بر اساس مدل اکولوژیکی حفاظت و تفرج و به‌کارگیری اصول کارشناسی، نقشه ناحیه بندی منطقه تهیه شد. نتایج حاکی از آن است که ناحیه امن، حفاظت‌شده، تفرج گسترده، تفرج متمرکز، احیاء و بازسازی و استفاده‌های چندجانبه به ترتیب 27، 24، 22، 12، 9، 6 درصد منطقه را به خود اختصاص می‌دهند. پس از انجام ناحیه بندی، بر اساس روش‌شناسی IUCN، ظرفیت برد فیزیکی، اکولوژیکی و مدیریتی منطقه برحسب پهنه‌های مختلف مناسب گردشگری طبیعی، به ترتیب معادل 1067439، 226095 و 45219 نفر در سال محاسبه شد.