روز روانشناسی در سازمان ملل متحد (UN Psychology Day) یک رویداد سالانه است که از سوی سازمان ملل متحد (UN) با حمایت و همکاری سازمان‌ها و انجمن‌های روانشناسی جهانی در سطح بین‌المللی برگزار می‌شود. این رخداد مهم به کارکنان سازمان ملل، سفیران کشورها و دیپلمات‌ها، نمایندگان سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد و نیز دانشجویان این فرصت را می‌دهد تا با کمک‌های روانشناسان به سازمان ملل متحد آشنا شوند؛ و به گفت‌و‌گو پیرامون چالش‌های جهانی بپردازند تا راهکارهای مناسب و عملی را بیابند. در این نوشته شما را با روز روانشناسی در سازمان ملل و پیشینهٔ آن آشنا خواهم کرد.
روز روانشناسی در سازمان ملل متحد چه روزی است؟
نکتهٔ عجیب این است که تاکنون تاریخ مشخصی برای برگزاری این روز در نظر گرفته نشده است. اگر نگاهی به پیشینهٔ برگزاری این رویداد سالانه بیاندازیم خواهیم دید که این مراسم هر سال در روز و حتی ماهی متفاوت برگزار شده است! در حقیقت روند برگزاری این مراسم به این صورت است که کمیته از چند ماه پیش زمان، موضوع جلسه و محل برگزاری را از طریق سایت روز روانشناسی در سازمان ملل و شبکه‌های اجتماعی به اطلاع می‌رساند. این نه تنها عجیب بلکه احمقانه است! اگر اهمیت این رویداد را در نظر بگیریم این مراسم باید روز خاصی را در تقویم به خود اختصاص دهد.
پیشینهٔ برگزاری روز روانشناسی در سازمان ملل
نخستین گرامیداشت: 10 اکتبر 2007
برای نخستین بار در 10 اکتبر 2007 روز جهانی روانشناسی در مقر سازمان ملل و با همکاری انجمن روانشناسی آمریکا (APA) برگزار شد. از آن‌جایی که این آغاز یک راه بود یک موضوع واحد مطرح نشد و سخنرانان به بررسی و ارائه در سه موضوع پرداختند.
- نقش روانشناسی و روانشناسان در سازمان ملل
- صلح و حل تعارض
- حقوق بشر و دنیای کار
دومین گرامیداشت: 19 نوامبر 2008
مقر سازمان ملل متحد در 19 نوامبر 2008 میزبان دومین گردهمایی روز روانشناسی بود. موضوع این جلسه «روانشناسی و عدالت اجتماعی مرتبط با دستور کار جهانی سازمان ملل متحد» بود. در این مراسم دکتر هربرت کلمن راهکار یک کشور، دو دولت برای مناقشهٔ اسرائیل و فلسطین را مطرح کرد. دیگر موضوعات مورد بحث عبارت بودند از:
- رفتار انسان و تغییر آب و هوا: مسئلهٔ عدالت اجتماعی
- کاهش فقر و عدالت اجتماعی: نقش روانشناسی
- دیدگاه‌های روانشناختی در مورد سوء استفاده از قدرت
سومین گرامیداشت: 4 فوریه 2010
سالن رقص دیپلمات هتل میلنیوم در 4 فوریه 2010 محل برگزاری سالگرد روانشناسی بود. «روانشناسی و دیپلماسی: مذاکره برای صلح و حقوق بشر» موضوع اصلی این جلسه بود.
چهارمین گرامیداشت: 30 مارس 2011
جشن چهارمین سالگرد روز روانشناسی در سازمان ملل در 30 مارس 2010 توسط سازمان ملل و سازمان‌های مردم نهاد برگزار شد. دغدغهٔ اصلی این سال دسترسی به آموزش همگانی در سطح جهانی بود به همین خاطر موضوع «به آنها برسید، به آنها بیاموزید: نقش روانشناسی در دستیابی به دسترسی جهانی به آموزش» در نظر گرفته شد. دینا چیتایات، رئیس مشترک کمیته سازماندهی روز روانشناسی و نمایندهٔ اصلی انجمن روانشناسی آمریکا در سازمان ملل سخنرانی افتتاحیه را بیان داشت و گفت: «ارائهٔ آموزش همگانی برای حل مشکلات جهانی اساسی است. 100 میلیون کودک در سراسر جهان حتی به مدرسهٔ ابتدایی نمی‌روند. روانشناسان باید در خط مقدم به دنبال یافتن چرایی و حل این مشکل باشند».
پنجمین گرامیداشت: 19 آوریل 2012
پنجمین روز روانشناسی در سازمان ملل بر سلامت روان و توسعهٔ پایدار، پناهندگی و رفاه روانی اجتماعی و ریشه‌کنی فقر در زندگی زنان و کودکان تمرکز داشت. این رویداد در 19 آوریل 2012 در مرکز کلیسای سازمان ملل برگزار شد. موضوع این جلسه «حقوق بشر برای افراد آسیب‌پذیر؛ مشارکت‌های روانی و دیدگاه سازمان ملل متحد» بود.
ششمین گرامیداشت: 25 آوریل 2013
مرکز کلیسای سازمان ملل متحد در روز 25 آوریل 2013 میزبان مراسم ششمین روز روانشناسی بود. «روانشناسی و خشونت در زمینه جهانی: پیشینه، پیامدها و پیشگیری» به عنوان موضوع این سال در نظر گرفته شد. دکتر مارتین باتلر نمایندهٔ انجمن جهانی روانشناسی کاربردی در سازمان ملل متحد مدیریت این گردهمایی را بر عهده داشت. خشونت جهانی کانون توجه سازمان ملل متحد و جامعهٔ گستردهٔ آن است. بروز رخدادهای خشونت‌آمیز ملی و جهانی رسیدگی موثر به این مشکل پیچیده را ضروری می‌کند. در این رویداد تلاش بر این بود تا نشان دهند چگونه دانش روانشناسی می‌تواند برای درک و پیشگیری از بروز خشونت در طول زندگی انسان‌ها به کار گرفته شود. سخنرانان این مراسم راهبردهای گوناگونی برای پیشگیری از خشونت جهانی در زمینه‌های گوناگون، در دوره‌های کودکی، جوانی، بزرگسالی و پیری ارائه نمودند.
هفتمین گرامیداشت: 20 مارس 2014
این رویداد در روز 20 مارس 2014 در ساختمان کنفرانس ستاد سازمان ملل متحد برگزار شد. موضوع این سال «کمک‌های روانشناسی به توسعهٔ پایدار: چالش‌ها و راه حل‌ها برای دستور کار جهانی» بود. این رویداد بر سه رکن توسعهٔ بود. چند روانشناس و نمایندهٔ سازمان ملل دربارهٔ چگونگی استفاده از دانش و کار روانشناسی برای پیشبرد رفاه اجتماعی، محیطی و اقتصادی سخنرانی کردند. دکتر مایا شنکر (مشاور ارشد سیاست‌گذاری کاخ سفید) سخنران اصلی این مراسم بود.
هشتمین گرامیداشت: 30 آوریل 2015
در 30 آوریل 2015 برای هشتمین بار مراسم روز روانشناسی در سازمان ملل با موضوع «کاهش نابرابری‌های بهداشتی در داخل و بین کشورها: کمک‌های روانشناسی به دستور کار جهانی ملل متحد پس از 2015» برگزار شد. در این جلسه سخنرانان به بیان راهکارهایی برای کاهش نابرابری در زمینهٔ سلامت روان در سطح جهانی پرداختند.
نهمین گرامیداشت: 28 آوریل 2016
«از آسیب‌پذیری تا انعطاف‌پذیری: استفاده از روانشناسی برای رسیدگی به بحران جهانی مهاجرت» موضوع اصلی نهمین روز روانشناسی سازمان ملل متحد بود که در 28 آوریل 2016 برگزار شد.
دهمین گرامیداشت: 20 آوریل 2017
برنامهٔ سازمان ملل برای این سال ترویج احساس خوب بودن در قرن 21 بود. این خوب بودن، مشارکت روانی در زمینهٔ اجتماعی، اقتصادی و چالش‌های زیست‌محیطی را در برمی‌گیرد. این مراسم در 20 آوریل 2017، در اتاق همایش شماره 4 سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد. در فهرست سخنرانان، نام دکتران روانشناسی همچون مینو همتی، ان ماستن، داگ عمان و گوستاو گونزالز به چشم می‌خورد.
یازدهمین گرامیداشت: 12 آوریل 2018
دفتر مرکزی سازمان ملل در 12 آوریل 2018 میزبان یازدهمین روز روانشناسی در سازمان ملل بود. موضوع این جلسه «تغییرات اقلیمی: مداخلات روانشناختی برای ترویج مهاجرت و سازگاری» در نظر گرفته شد. این برنامه به دنبال راهکارهایی برای مقابله با اثرات مخرب تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی روی انسان است.
دوازدهمین گرامیداشت: 25 آوریل 2019
برنامهٔ این سال مشارکت روانشناختی برای دستیابی به برابری جنسی در سطح جهان بود. هدف این برنامه این بود که متخصصان روانشناسی با استراتژی و راهکارهای درست به حل چالش نابرابری جنسیتی، دستیابی به برابری جنسیتی و توانمندسازی دختران و زنان در جهان کمک کنند. این مراسم در 25 آوریل 2019، در سالن همایش شماره 2 سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد. سخنرانان این برنامه دکتر لیلیان کوماس دیاز (از دانشگاه جورج واشنگتن)، دکتر اولیویا اسپین (از دانشگاه ایالتی سن دیگو)، دکتر شلی گریب (از دانشگاه سنتا کروز) و دکتر ویرجینیا شی (از کالج گتیسبرگ) بودند.
سیزدهمین گرامیداشت: 27 می 2020
سازمان ملل در 27 می 2020 میزبان سیزدهمین رویداد سالانه روز روانشناسی بود. موضوع سال 2013 «مشارکت‌های روانشناختی برای ایجاد پل‌ها بین و درون کشورها» برگزیده شد.
چهاردهمین گرامیداشت: 15 آوریل 2021
در شرایطی که جهان درگیر بیماری همه‌گیر کرونا شد و انسان‌های بسیاری جان باختند در 15 آوریل 2021 برای چهاردهمین بار رویداد برگزار شد. موضوع این رویداد «کمک‌های روانشناختی برای بهبود وضعیت در دنیای پس از همه‌گیری» بود. چون در این سال جهان ما افزون بر مشکلات سلامت جسمانی درگیر چالش‌های سلامت روان نیز شد و اختلالات روانی از جمله اختلال وسواسی اجباری، اضطراب و افسردگی به طور چشمگیر افزایش یافت.
پانزدهمین گرامیداشت: 21 آوریل 2022
برای نخستین بار، در رویداد روز جهانی روانشناس، روانشناسانی از پنج قاره گرد هم آمدند تا دربارهٔ تازه‌ترین پژوهش‌های روانشناسی انجام شده در زمینهٔ تغییرات آب و هوا، و استراتژی‌های علمی برای بهبود شرایط گفت‌و‌گو کنند. این رویداد در روز 21 آوریل 2022 برگزار شد و موضوع آن «ایجاد امید: کمک‌های روانشناختی به نقشهٔ راه برای اقدام اقلیمی» بود.
لوگوی روز روانشناسی در سازمان ملل۹ اردیبهشت روز روانشناسی و روانشناس نیست
گروهی از روانشناسان و مشاوران از روی ناآگاهی به برگزاری مراسم واکنش نشان داده‌اند و گفته‌اند که این روز روز روانشناسی نیست. و روز ۹ اردیبهشت را به عنوان روز روانشناس و مشاور جشن خواهند گرفت. در پاسخ به چنین کسانی باید بگویم که بهتر است جای ساز مخالف زدن، آگاهیشان را افزایش دهند! روز ۹ اردیبهشت در هیچ جایی به عنوان روز جهانی روانشناسی ثبت نشده است. در حقیقت 9 اردیبهشت روز ملی روانشناس در ایران است.
نوشتهٔ روز روانشناسی در سازمان ملل متحد را در آقای روانشناس بخوانید.